Mar 13, 2024
Вангелина Пандево Димитрова ўз ҳаётий йўлини 1911 йилнинг 31 январида бошлаган. Ота онаси булғор деҳқонлари бўлиб, ҳозирдаги Македония Республикаси ҳудудида яшашган. Қизалоқ ёруғ дунёга келганда ўта нимжон эди, шунинг учун ҳатто бошида унга исм ҳам қўйишмаган: омон қолишига ишонишмаган.
Гўдак туғилгандан сўнг уни чала пўстинга ўраб, печнинг остига ётқизишган. У орадан икки ой ўтгачгина йиғлаб, овоз чиқарган. Ўшанда атрофдаги барча бўлғуси башоратчи буёғига яшаб кетишини тушуниб етишди. Уни черковда дарҳол чўқинтиришди, унга Вангелия- "хушхабар келтирувчи" деган исмни беришди.
Уч ёшида қизалоқ онасиз қолди, кейинроқ отаси ҳам урушга жўнади. Ванга қўшни аёлнинг қарамоғига ўтди. Отаси уйга қайтгач яна уйланди, шу сабабдан қизчани ўгай онаси тарбия қила бошлади. Худди Кулойим эртагидагидек, Панденинг завжаси қизалоқда нуқул ишчи кучини кўрарди, рўзғордаги барча юмушларни бажаришга мажбурларди.
Вангелиянинг болалигидан ғалати ўйини бор эди: у кўзи боғлиқ ҳолда яшириб қўйилган буюмларни қидиришни яхши кўрарди, шунингдек ўйинчоқларини даволарди. Балким ўшанда қизалоқ ғайритабиий иқтидорини намоён этиб, ҳаёти мутлақо ўзгариб кетишини сезган.
12 ёшида у яйловдан қайтаётиб, қуюнга дуч келади, шамол уни уйидан бир неча юз метр узоқликка олиб кетади. Қизни далада топишганда унинг кўзлари чирт юмиқ ҳолда эди, чунки улар қумга тўлганди. Отаси ва ўгай онаси чираниб даволатишга уринишига қарамасдан унинг кўриш қобилияти бошқа тикланмади. Жарроҳлик амалиётига пул йўқ эди, тўрт йилдан сўнг эса Ванга бутунлай кўрмай қўйди.
Кўр бўлиб қолган қизни Сербиядаги кўзи ожизлар уйига беришади. Бу ерда интернат ходимлари болаларни шунга мос қийинчиликларга ўргатишарди, уларга яхши қарашарди, ўзини эплашга тайёрлашарди. Ванга энг зарур вазифаларни бажариш билан бирга фортепианода ҳам чалишни биларди, тўқишни ўрганди, у мослашиш дастурининг мактаб курсини тўлиқ ўтаганди.
Орадан уч йил ўтгач бўлғуси фолбин уйига қайтишга мажбур бўлади. Онаси туғиш вақти вафот этган, отасига эса уй ишларида кўмакчи керак эди. Рўзғорни қизнинг ўзи ёлғиз уддаларди, ука ва сингилларига ғамхўрлик қилиб, оиласини боқишга пул топарди. У бутун қишлоқ аҳолиси учун тикиб тўқирди, улар эса эвазига егулик ва кийим-кечак билан ҳақ тўлашарди.
ИНОЯТ
1940 йили Вангада алоҳида қобилият кўрина бошланди. Даставвал у қишлоқдошлари тақдирини башорат этиб, тушларни таъбирлади. Бунда унинг овози эркакчасига ўзгарарди. Башоратчининг ўзи аллақачонлар ўлиб кетган кишилар овозини эшитишини, ҳатто Тангри билан мулоқот қилишини гапирарди.
Ўшанда қиз ўзининг кўрганларини очиқча айтишга ҳадиксираган, чунки уни эси жойидан оғган деб санашлари мумкин эди. Бироқ яқин танишлари ва дугоналарига барибир ўз сир-асрорини баён этган, бу эса бироздан кейин бутун дунёга ёйилади.
Вангага қобилияти ҳақида билдириш қўрқинчли эди, зотан уни жодугарликда айблашлари мумкин эди. Бироқ унинг шифо усули одамларга. кўмак бериб, башоратлари ростманасига ушалгач, у ўзидаги иқтидор Тангрининг туҳфаси эканини тушунди. Уруш вақти у кўплаб фронтчи эркаклар қисматини ечиб берди, қиз уларнинг қариндошларига бедарак йўқолганлар қаерда эканлиги, улар урушдан соғ-омон қайтадими ёки йўқми, шулар ҳақида сўзларди.
Ўшанда башоратчи ҳузурига зиёратчилар оқими ёпирилди. У кунига 130 та кишини қабул қила оларди. Ванга бир дона қанд бўлаги билан ишларди, яъни Ванганинг ҳузурига келганлар уни боши остига қўйиб бир тун ухлашлари лозим эди. Тарихчиларнинг гувоҳлик беришларича, бутун ҳаёти давомида башоратчига 2 тоннага яқин қанд доналари келтирганлар, бу эса унинг бир миллионга яқин одамга кўмак кўрсатганидан далолат беради.
1967 йили фолбин давлат хизматига жойлашади, унинг башоратларига ҳақ тўлаш жорий этилади. Бунгача эса Ванга кишилардан пул олмасди. Ўшандан унинг ёнига ўзи ва ватани тақдирини билишни истаган машҳур шахслар, сиёсий арбоблар кела бошлади.
Доимий меҳмонлар орасида Болгария шоҳи Симеон II, Болгария коммунистлари етакчиси Тодор Живков, Россия собиқ президенти Борис Ельцин вакиллари ва бошқалар бор эди.
Ванга бутун умри мобайнида динга амал қиларди. Ва одамларни Худога ишонишга, оқкўнгил бўлишга чорларди.
Бир вақтнинг ўзида башоратчи ўз шахсий тиловатларини ўйлаб топиб, Инжил ривоятларини ўзича талқин қиларди. Ванганинг сўзларига кўра, машҳур Нуҳ кемаси шундоққина кўзи ожиз аёлнинг уйи ёнида турибди ва у ундаги иссиқ дарахтга тегинишни хуш кўради.
ШАХСИЙ ҲАЁТИ
Ванганинг бутун таржимаи ҳоли каби шахсий ҳаёти ҳам расмий тасдиғини топмаган. Илк бора башоратчи аёл кўзи ожизлар мактабида илк муҳаббатини учратган. Ҳатто у ўз севгилисига турмушга чиқишга уринган, аммо отаси уни уйига олиб кетган.
1942 йили Вангага Димитри Гуштеров уйланади. У хотинини Болгария, Греция ва Македония чегарасидаги Петрич шаҳрига олиб кетади. Уларнинг никоҳи эрининг ўлимигача давом этади, у ароқ ичишга ружу қўйганидан вафот этади.
Маълумки, башоратчининг ўз фарзандлари бўлмаган, бироқ у Димитри исмли ўғил бола ва Виолетта исмли қизни боқиб олган. Унинг тарбияси туфайли улар муносиб шахслар бўлиб етишишди.
ЎЛИМИ
Ванга 1996 йилнинг 11 августида вафот этди. Ўлимидан бир ой олдин буни башорат қилди.
Ўлим кўкрак саратони туфайли юз берди. Башоратчи бу дунёни тарк этаётганидан мамнун эди ва ҳаёт билан юзида табуссумни акс эттириб видолашди. У ўз зиммасига олган юк ниҳоятда оғир бўлганидан унга мотам тутмасликларини ўтинди.
ВАНГАНИНГ ЎНГИДАН КЕЛГАН БАШОРАТЛАРИ
Интернетда учратиш мумкин бўлган Ванга муаллифлигидаги ўнгдан келган башоратлар расмий тасдиққа эга эмас. Скептиклар фолбин аёлнинг ростдан ҳам ҳаётда мавжуд бўлганига ишонишмайди, улар буни Болгария ҳукумати тарафидан мамлакатга сайёҳлар оқимини жалб этиш учун қилинган уйдирма деб биладилар.
Бир вақтнинг ўзида башоратчи аёл умри давомида 7 мингта ўнгдан келган башоратни баён этди. У Иккинчи жаҳон уруши, Сурия, Никарагуа, Прага ҳодисаларини олдиндан айтди. 1943 йили Адольф Гитлернинг Россия билан урушда ҳалок бўлишини гапирди. Ўшанда Гитлер кулиб қўйди, сўнгра аён бўлишича эса бу бекорга эди.
Шунингдек, Черногориядаги "бахмал" инқилоби, ҳинд сиёсатчиси Индира Гандининг ҳалокати, Леонид Брежнев ўлими ва ҳатто СССР парчаланиши ҳақидаги пайғамбарона башоратлари ушалди. Илмий олам борасида эса башоратчи момо яқинда мўъжизалар даври бошланиб, номоддий дунёда йирик кўламдаги кашфиётлар юз беришини фараз этди.
118 нафар денгизчи ўлимига сабаб "Курск" сувости кемаси ҳалокати ҳақида у 1980 йилдаёқ башорат қилганди. 1990 йиллар бошида Ванга АҚШдаги 2001 йил сентябрида юз берадиган терактни олдиндан кўра билди. Унинг сўзларига кўра, америкалик оға-иниларни "темир қушлар" чўқилаб ташлайди. Айрим олимларнинг тасдиқлашича, булғор башоратчиси АҚШ давлати президентлигини "қора одам" эгаллашини олдиндан айтган, унингча бу шахс мамлакатни бошқарадиган сўнгги бошлиқ бўлади.
Фолбин момо шуҳрати унинг ўлимидан кейин ҳам сўнмади. Мабодо жаҳонда қандайдир муҳим ҳодисалар юз берса, тармоқда Ванга бувининг бу борадаги башоратлари дарҳол пайдо бўлади. У гўёки дунёни пандемия
қоплаши мумкинлигини ҳам айтиб кетган. Ва манбаларга кўра мазкур офат кейин "тўрт томони қибла" йўқолади.
Сўқир аёл қачонки " Саккизинчи келса", жаҳоннинг икки йирик етакчиси бир бирининг қўлини сиқса Ер куррасида тугал тинчлик ўрнатилишини башорат этган. Албатта, мазкур мужда устида кўплаб экспертлар бош қотириб, сирли Саккизинчи кимлигини билишга уринишди. Олимларнинг талқинига кўра, сайёрада тинчлик Америкада Жо Байдендан кейинги янги бошчи сайланиши билан муқаррар юз беради.
ОАВда бешта иккилик ҳақида башоратлар пайдо бўлди. Ванга бу йилда ҳал қилувчи воқеа юз беришини айтган. Сўнгроқ бунда Украина ҳодисалари аксини кўришди. Башоратчи Россияга " сингиллари" қайтишини ҳам қўшимча қилган, бироқ бу қачон бўлиши санаси айтилмаган.
Булғор башоратчиси ХХI аср ўрталарига бориб мусулмон олами ғалабаси ва ёруғлик тезлигида ҳаракатланадиган кемалар пайдо бўлишини башорат этган. Шунингдек, одамлар тезда ўлиб қоладиган пандемияни ҳам фараз қилган. Ўзга сайёраликлар билан учрашув эса ХХII аср бошида содир бўлади.
Кўзи ожиз башоратчининг наздида 2340 йили сунъий Қуёшда талофат рўй бериши оқибатида инсоният ҳалок бўлади ёхуд бошқа сайёрага ўтади.
Ванга хотираси шарафига Петричда 2008 йили музей очилган, башоратчи сўнгги йилларини яшаган Рупитеда эса оғирлиги 400 килодан иборат ҳайкали ўрнатилган.
