Oct 10, 2022
1979 йилнинг 14 июнь куни ўз туғилган кунида Афғонистоннинг машҳур поп-мусиқачиси ва қўшиқчиси Аҳмад.Зоҳир фожеали ҳалок бўлди. У ҳаётий куч-қуввати чўққиси ва ижодий ғайрат-шижоатининг энг гуллаган пайтида бу дунёни тарк этди. Зоҳирнинг дафн кунида Кобулнинг барча ўқув муассасалари ёпилди. Минглаб эркак, аёл, ёш йигиту деярли ўсмир болалар ажойиб мусиқачини сўнгги йўлга кузатишди.
Кишилар хотирасида у халқ томонидан суюб тингланадиган қўшиқлари орқали абадий навқирон ва ҳамиша тирик, улар номлагандек "Булбули Шарқ" бўлиб қолади.
Аҳмад Зоҳир 1946 йилнинг 18 июнида Кобулда таваллуд топган. Унинг отаси Абдул Зоҳир тиббиёт фанлари бўйича доктор бўлиб, АҚШдаги Колумбия университетида таҳсил олганди. У қирол Зоҳир Шоҳнинг шахсий шифокори ҳамда 1971- 1972 йиллари Афғонистон Бош вазири сифатида ҳам фаолият юритган.
Ёш Аҳмадда мусиқага қизиқиш отаси ҳам таҳсилини тугатган Кобулдаги машҳур " Ҳабибия" лицейида бошланган. Илк концертини Аҳмад айнан шу лицейда берган, шундан сўнг у шуҳратга кўмилиб кетди, ва бу ундан умрининг охирига довур бир қадамга ҳам олислашмади. Аҳмад лицейни тугатганида отаси уни ўзидек тиббиёт мутахассиси бўлиб етишади деган умидли ўйда Ҳиндистонга жўнатади. Бироқ Аҳмад ўша ерда ҳам мусиқадан ажралмади, оҳанг ва товушлар синтези, ритми, динамика ва гармонияси, мусиқа турфа хилликларини ўрганишда давом этди.
Аҳмад Зоҳир қўшиқларида ростдан ҳам асал болли жаранг мавжуд, улар қалбга дарҳол сизиб киради, чунки сўз ва мусиқа бир бирига уйғун, гармония ва лиризм ҳамоҳанг, мўътадил туйғу ва кайфиятни намоён этади. Қўшиқчи таъби нозиклик билан қўшиқларига шеър сараларди, улар асосан дари тилида, шунингдек, пуштун, ҳинд ва инглиз тилларида янграган. Унинг қўшиқлари Ҳофиз, Саъдий, Бедил, Мавлоно Балхий, Лоҳутий, Халилий, Симин, Нодирпур, Турсунзода шеърларига басталанган. У Тангри ва она, муҳаббат, бахт ва ёлғизлик ҳақида куйлаган. У Шарқ ва Ғарб мусиқасини синтез этиб, янгича оҳангларда сайқаллаган. У ҳақда ғарб интернет нашри шундай ёзади: "Унинг лирикаси кўплаб жиҳатларда кенг диапозонни эгаллайди, унинг ром этувчи мусиқаси кўп қирралидир. 70- йиллар охирида у миллий қаҳрамон бўлиб етишди. Ўшанда у чинакам ватанпарвар эди, қўшиқларида кучли сиёсий қарашларни акс эттирарди."
"ШАРҚ БУЛБУЛИ"
33 йиллик умри давомида Аҳмад Зоҳир 22 дан ортиқ альбом ёзди, унда жаҳон миқёсида севиб тингланадиган ўнлаб машҳур қўшиқлар бор. Уни " El Bimbo" ашуласининг муаллифи деб санашади, мазкур қўшиқ 1971 йилда Ғарбда оммалашган француз "Bimb-jet" диско гуруҳининг " Lylee" альбомига кирган. Сўнгроқ қўшиқнинг алоҳида мусиқаси (танго оҳанги") "Полиция академияси" ("Police academy") фильмида қўлланилган. Франциянинг ўзида қўшиқнинг миллиондан ортиқ нусхаси сотилган, дунё бўйлаб эса уч миллиондан зиёд диск тарқатилган. Испания, Италия, Дания, Туркия ва Ливандаги мухлислар бу қўшиқдан лол қолгандилар. Биргина қўшиқ шу даражада оламшумул муваффақият қозонганди.
Беназир америкалик санъаткор Элвис Преслининг " It's now or never"("Ҳозир ёки ҳеч қачон") қўшиғини Аҳмад Зоҳир ҳам инглиз, ҳам ўз она тилида уни бор гўзаллигини намоён этиб куйлаганди.
2003 йили илғор " Нью-Йорк таймс" газетаси Аҳмад Зоҳирни афғон Элвиси деб эълон қилди.
Афғонистондаги бир неча ўн йиллик нотинч ҳаётга қарамасдан, Аҳмад Зоҳир тириклик пайтидагидек ҳамон машҳур. Унинг қўшиқлари нафақат Афғонистонда, Шарқ телеканаллари ва радиосида ҳам янграшда давом этмоқда.
ҚЎШИҚЧИ ЎЛИМИ СИРИ
Қўшиқчи вафотидан кўп йиллар ўтгач, РИА "Новости" у ҳақда шундай ёзганди: "Аҳмад Зоҳирнинг маҳобатли ва оҳангжама овози, унинг ўзига тортувчи кўркам ташқи ҳусни қизларни титратиб, у билан учрашиш орзусини уйғотган." Айнан шу унинг қисматида мудҳиш вазифани ўтади. Аҳмад Зоҳирга ўша пайтдаги Афғонистон бош вазири Ҳафизулло Аминнинг қизи ошиқу беқарор бўлиб қолади, бу одамнинг буйруғи билан ўз даврида мамлакатнинг Инқилоб кенгаши раиси Нурмуҳаммад Таракий ёстиқ билан бўғиб ўлдирилганди. Буни бажаришда Аминнинг ёрдамчиси Талун отли нусха қатнашганди. Аҳмад Зоҳирнинг сирли йўқ қилиниши ҳақидаги "хўжайин" фармойишини адо этганликни айнан унга боғлашади, бунгача эса Аминнинг қизи қўшиқчини отувдан қутқариб қолганди.
Қизининг таниқли қўшиқчи билан ишқий муносабатларидан хабар топган Амин Зоҳирни Кобулдаги Пули-Чархий қамоқхонасига ташлашни буюради. Бу жойдан камдан кам киши омон чиқарди. Худди шундай кечмиш Аҳмад Зоҳирни ҳам кутаётганди, аммо Амин қизининг севгиси буни бундай ҳодисадан омон қолдирди. Амин қариндошларининг тўйида унинг соҳибжамол қизи отасига шарт қўйди: меҳмонлар қаршисида фақат Аҳмад Зоҳир куйлаши керак, бошқа ҳеч киммас. Отаси турмахонадан Аҳмад Зоҳирни келтиришларини буюришга мажбур бўлди, у эса тўйга келганларга бир нечта қўшиқ ижро этди. Зоҳирни тўй тугагандан сўнг яна қамоққа элтмоқчи бўлишди, уни яна Амин қизининг муҳаббати асради, у отасига мабодо қўшиқчи қамоқда қолса, жанжал кўтаришини айтди. Шу тарзда Аҳмад Зоҳир озодликка чиқди, сўнгроқ у ўз оиласини қуришга ҳам эришди.
1979 йилнинг 14 июнида у дўстлари қуршовида автомобилда Саланг довонига отланади, маҳаллий матбуотга кўра, Чарёққор туманида автоҳалокатга учрайди. Машинада у билан бўлган дўсти, қўшиқчи, қандайдир Маҳбубулло Маҳбуб ва қолган оғайнилари омон қолишади, фақат Аҳмад Зоҳир ҳалок бўлади.Қўшиқчининг автоҳалокатда мажруҳланган танасини текширган шифокорлар унинг бошида ўқ изига ўхшаш айлана ёриқни фаҳмлашган.Ўшанда мазкур маълумот оммага сиздирилмади, бу гап-сўз ҳам Амин йўқолгандан кейин бир неча йил ўтгач чиқа бошлади. Сўнгроқ интервьюларида Маҳбубулло Маҳбуб матбуот вакилларига Аҳмад Зоҳир суиқасдига алоқадорлигини рад этди, бироқ аниқ-тиниқ маълумки, қўшиқчи дўсти Маҳбубуллонинг устидан тенгқур ва дўстлари орасида кулиб келган. Шундай эса-да, одамлар орасида Аҳмад Зоҳир ҳалокати Амин ёрдамчиси Талун тарафидан пухта режалаб ўйлаб чиқилган ҳийла деган фаразлар урчиган.
ҚЎШИҚ ЎЛМАГАЙ
РИА "Новости" маълумотига кўра, Аҳмад Зоҳирнинг Зоҳира исмли опаси ҳозирда Америкада яшайди, У Оқ Уйда косметолог ва сартарош бўлиб ишлаган. Си-Эн-Эннинг айтишича, у президентлар Бушлар сочини олган. Зоҳира 1975 йили эри БМТ йўриқчиси сифатида иш бошлаганда АҚШга кўчган. Қўшиқчининг хотини ва ўғли ҳам АҚШда истиқомат қилади. Айтишларича, ўғли отасига икки томчи сувдек ўхшаш ва у ҳам қўшиқ куйлайди, бироқ бу аҳён-аҳёнда рўй беради.
Кобул марказида буюк санъаткор яшаган уйда ўтган асрнинг 80-йилларида ҳозирда унутилиб кетган совет фирмаси жойлашганди, кейин эса уйни қайта сотишди, эндиликда унмнг ҳовлисида автокондиционерлар тўйинтириладиган устахона фаолият кўрсатади.
Аҳмад Зоҳир қабри Кобулдаги кўҳна " Шахеда-е Солиҳин" қабристонида жойлашган, бу ерга одамлар қатнови зиёрат учун ҳалигача узилмайди.
Юқорида айтиб ўтилган воқеалар буюк қўшиқчининг қисқа умри ва ўлими борасида баъзи фаразлар тўпламидир. Қўшиқчи хотирасини Афғонистоннинг қонли тарихи ҳам ўчириб ташлай олмади. Ва қўшиқчига оид тарихнинг ўзи худди шу мазмун ва маънода халқ орасида яшамоқда.
"Ховар" ахборот агентлиги
