Dec 31, 2024
Маргарет Митчелл оёғи оғриғидан қутулиш пайти вақтни ўлдириш учун "Шамол учирганлар" романини ёзган.
"Шамол учирганлар" санъат асаридан ошиб тушадиган ҳам китоб, ҳам фильмдир. Улар алоҳида қуллуқ қилинадиган мақомдаги асарлардир, классика ҳисобланиб, мактабларда ўрганилади. Тарихчиларнинг таъкидича, мазкур асар урушдан олдинги тарих ҳақидаги тасаввурларимизни кескин ўзгартирган. Бироқ ушбу ҳол агарда Маргарет Митчеллда товон томирлари касаллигини аниқлашмаганда содир бўлмаслиги мумкин эди. У маълум давр оёқ босиб юролмаган, шунга вақтни совуриш мақсадида эри унга ҳар кун олиб келган китобларни мутолаа қилган. Жудаям адабий дидга эга Маргарет ўқиган асарларини танқидга тутарди. Охир оқибат бу нарса эрининг жонига тегади, унга яна китоб совға қилишни ўрнига ёзув машинкаси олиб келади, қўшимчасига шундай ҳазиллашади:
"-Пегги, сенга китоб зарур экан, уни ўзинг ёзиб қўя қолсанг-чи?!"
Шу тариқа "Шамол учирганлар" қўлёзмаси пайдо бўлади.
Маргарет Митчелл ҳеч қачон ёзувчи бўлишни ҳоҳламаган. Унинг ҳузурига дўстлари келишганда у дарҳол ёзганларини кўрпа ё гилам остига бекитган. 1929 йили у бутунлай тузалиб, асарини ёзиб тугатади, аммо уни чоп этишга уринмайди. Китоб ўн йил ўтгачгина дунё юзини кўради. Бир дўсти уни ҳеч ҳам китоб ёзолмаслиги ҳақида масхара қилгандан сўнг у шу қарорни қабул қилади.
Натижа эса миллионлаб тиражлар, 70 бора қайта нашр, 37 тилга таржима, Пулитцер мукофоти, 8 та Оскарга сазовор фильм , кучли аёл образи Скарлетт, "Бу ҳақда эртага ўйлаб кўраман" каби кўплаб машҳур иқтибослар бўлиб чиқди. Ҳеч кимга нотаниш уй бекасидан Маргарет машҳур адибага айланади. Бироқ аёл бошига тушган бундай шон-шуҳратга тайёр эмасди. У интервью бермасди, мухлислар билан кўришмасди, фақат бир марта 1939 йили "Шамол учирганлар" фильми премьераси вақти омма ҳузурида пайдо бўлган, сўнгра эса тағин хонанишин кимсага айланган. Кўпчилик асар муаллифлигини кимга бўлсаям тақашга тайёр эдилар, фақат Маргаретга эмас. Унинг эри романни ёзган ҳамда у марҳума бувиси Энни кундалигидан кўчирган деган мишмишлар болалаганди. Нима бўлсаям, Маргарет бошқа ҳеч нима ёзмади. 1949 йили у эри билан маҳаллий кинотеатрга бораётганда маст таксичи томонидан туртиб кетилади.
Шу тариқа у ягона асар муаллифи сифатида тарихга киради.
Жон Марш бир неча қўлёзма қораламаларини олиб олиб, қолганини ёқиб юборади, ўша саҳифалар мабодо унинг муаллифлигига шубҳа уйғонган тақдирда исбот сифатида асқотиши мумкин эди...
