Мутлақ даҳшат

77 йил илгари япон шаҳарлари Хиросима ва Нагасакига атом бомбалари ташланган. "Кичкинтой" ва"Бақалоқ" бомбалари. Бу портлашлар шу қадар даҳшатли бўлиб чиқдики, шундан сўнг дунёда ҳеч ким ядро қуролини қайта қўллаб кўришга ботинолмади.
Ҳалок бўлганларнинг умумий сони Хиросимада 90 мингдан 166 минг нафаргача, Нагасакида 60 мингдан 80 минг одамга етган. Мазкур фожеий ҳодисалар "хибакусялар" (Хиросима ва Нагасаки бомбардимонида тирик қолганлар шундай аталадилар) юрагида ўчмас из қолдирди.
Сачико Матцуо 1945 йилнинг 9 августида Нагасакига ташланган"Бақалоқ" бомбаси унинг уйини кунпаякун қилганида бешинчи синфда ўқирди. Қизча мўъжизали тарзда омон қолди, Хиросимадаги уч кун илгари бўлган атом портлаши ҳақидаги даракни эшитиб, улар оиласи шаҳар четидаги кулбага яширинишганди.
"Бирданига ёрқин оқиш сарғиш ёруғликка кўзимиз тушди. Чақноқни кўрганимда" Э, Худойим, бу нима нарса экан? " деб ўйладим. Чунки бунақасини ҳеч кўрмагандим. Портлаш тўлқини мени ердан кўтариб, куч билан итқитиб юборди. Оёққа турганимда қип яйдоқ майдонда эканимни тушундим, атрофда бир дона ҳам ўт-ўлан ҳам йўқ эди. Ўша вақтда нима ҳақда ўйлашни билмай лол эдим. "
Сачиконинг бахтига унинг яқинида қурилиш иншоотлари йўқ эди- у ўзига кела олди ва бошқаларга кўмак кўрсатишга шошилди.
"Мен тезда ўзимни билдим. Аммо бошқаларга ёрдам зарур эди, улар вайроналар тагида қолганди. Ёш болалар" ойи, ёрдам беринг" деб нолишарди. Ойим ва укам жароҳатланганди. Қариндошларимиз болаларининг бадани куйганди. Опам биздан унча узоқмас, 700 метрча нарида яшарди. Энди эса бу жойда бинонинг бир уюм қолдиқлари қолганди. Опамнинг овози эшитилмасди. Уни ахтаришга тушишди. Фақат оқ кулни топишди. "
Сачиконинг отаси оиласи билан бирга эмасди. Портлаш жойидан 800 метр нарида эди. У жиддий яраланганди, лекин тирик эди- қутқарувчилар уни Тогица шаҳрига даволанишга жўнатишди.
"Бироқ шифокорлар унга ёрдам бера олишмади. Бир неча лаҳзада сочлари тўкилиб кетди. Ҳарорати кўтарилиб, ич кетиш бошланди. Бутун данасини доғ босганди. Ўшанда мен ҳамма яқинимни йўқотгандим: отам ва икки аммамни, бир опам, икки акамни ва янгамни.
Ўлим ҳар ёнга сочилганди, дея эслайди Сачико:
" Бомбадан сақланадиган ертўлаларда аста-аста ўлиб битишаётганди- уларда тиббий ёрдам олиш имкони йўқ эди. Улар шунчаки ўтириб, ўлим қачон келишини кутишарди. Ўшанда ертўлаларда кўплаб кишилар ҳалок бўлди. "
Қуролсизланиш бўйича Конференциядаги Япониянинг доимий вакили Мари Амано сўзларига кўра, Хиросима ва Нагасаки фожеаси дунё ҳамжамиятини ядро қуролини мутлақо тақиқлашига мажбурлаши керак.
"1945 йилдан буён ядро қуролини тўлиғинча йўқ қилиш борасида курашаяпмиз. Биз Хиросима ва Нагасаки воқеаси мисолида ядро қуролини қўллаш оқибатлари нақадар даҳшатли бўлишини эслатиб келяпмиз."
Унинг оқибатлари эса шундай бўлиб чиқди: юз минглаб одамлар нурланиб, соғликлари ҳеч қачон тикланмайдиган ҳолатга тушдилар. Бундан ташқари, "хибакуся" фарзандлари япон ҳукумати бераётган ҳаминқадар моддий ёрдамга қаноат қилишга мажбур бўлишган, зотан ҳаётлари давомида уларни ишга олишмаган, фарзанд кўришда ирсий касалликлар бўй кўрсатишидан хавфсираб улар билан оила қуришдан воз кечишган.
"Мен омон қолганим учун мамнун эдим дея олмайман, чунки нурлангандим. Фарзандлар кўрганимда, ҳаётдан севингандим. Лекин набираларимиз туғилишини кутаётганимизда нурланиш ҳақидаги маълумотлар етиб кела бошлади ва уларнинг соғлиги учун қўрқувга тушдим. Бу хавотир болаларимга ҳам ўтган."
Сачиконинг фикрига кўра, инсониятнинг ядро қуролидан батамом воз кечишдан бошқа чораси йўқ.
"Даставвал бу ёрқин чақноқ нималигини тушунмадик, бизни қуриган япроқлар каби атрофга сочган шамол нелигини фаҳмламадик. Аммо бунинг атом бомбаси портлаши эканини билганимизда қанчалар даҳшатлигини англадик. Биз ҳаммамиз бу қурол йўқ қилинишини истаймиз. Буни тезда амалга ошириб бўлмаслигини тушунаман, бироқ биз унда шу кунгача нима учун яшадик?"