Oct 16, 2023
Амитабх Баччан номини ҳинд киносига қизиқмайдиган кишилар ҳам билишади, айниқса совет томошабинларининг барига у таниш. Ғалати тарафи шундаки, СССРда узоқ вақт унинг иштирокидаги фильмлар тақиқланганди. Агарда собиқ шўро мамлакатларида у шон-шуҳратни Раж Капур ва Митхун Чакраборти билан бўлишган бўлса, қадрдон Ҳиндистонида у барча даврлар учун машҳурларнинг машҳуридир.
Амитабх Баччан 1942 йилнинг 11 октябрида туғилган. Кинода ўйнашни 1968 йилдан бошлади ва ўшандан иккинчи даражали қаҳрамонларни ижро этадиган сермаҳсул ижодкорга айланди. Улар орасида салбий роллар ҳам талайгина эди.
1971 йили Баччан суратга олиш майдончасида бўлажак рафиқаси билан танишади. Актриса Жайя Баҳадурий ундан олти ёш кичик бўлиб, айтарли равишда "юлдуз" ҳисобланарди. Икки йил ўтгач севишганлар турмуш қуришди. Улар бир ўғил ва бир қизни вояга етказишди.
Амитабх Баччан шу тарзда Болливуднинг номи чиқмаган ходими бўлиб қолиши мумкин эди , аммо бир ҳодиса бунга йўл қўймади. 1972 йили бир жангари фильмни суратга олишга киришилганди, ундаги қаҳрамон рақсга тушиб, қўшиқ куйлайдиган романтик қаҳрамон эмас, ўша пайтдаги Ҳолливуд ва Европа фильмларидаги сингари қизиққон довюрак эркак қиёфасида бўлиши белгиланганди. Ҳиндистонлик продюсерлар Ален Делон иштирокидаги фильмлар муваффақиятини такрорлашга уринишаётганди.
Аммо режаланган жангари фильмга бош ижрочини топиш узоқ вақтга чўзилди. Ўшандаги Болливуд юлдузлари бирин кетин "Ҳиндистон Ален Делони" бўлиш имконини рад этишди. Шундан кейин продюсерлар иложсизликдан ўша пайтда 40 тача ролни ўйнаб қўйган, чеҳраси экранда ғира-шира кўринган Амитабх Баччанни чақиришди.
"Чўзилган қасос" фильми 1973 йили чиқди ва барча касса рекордларини ёрди. Намойишдан 22 млн доллар йиғилди, бу ўша вақтда Ҳолливуд учун ҳам йирик маблағ эди. Амитабх Баччан барзангилардан отаси учун ўч олган полициячи образини ўйнади, унинг маъшуқаси ролини қайлиғи Жайя Баҳодурий ижро этди.
Кўплаб продюсерлар омадсиз деб ҳисоблаган ёш актёр 555 млнли Ҳиндистоннинг ҳар бурчида таниқли бўлиб кетди.
Экранларга шу тариқа бирин кетин содда ва мазмуни бир бирини эслатадиган ҳинд жангари фильмлари чиқди, ҳозирда улар ҳазил-мазах, истеҳзо манбаси ҳисобланади.
1975 йили "Қасос ва қонун" фильми намойиш этилади, мазкур картина "ҳинд киноси тарихидаги энг яхши асар" саналади.
Амитабх Баччан ушбу фильмда ҳам бош ролда эди, унинг турмуш ўртоғи ҳам фильмда қатнашди. "Қасос ва қонун" ўша пайтда ҳинд киноси учун ақлга сиғдириш мушкул пулни олиб келди, 68 млн доллар даромад келтирди.
Амитабх Баччан иштирокидаги жангари фильмлар Ҳиндистон ва Осиё мамлакатларида мислсиз муваффақият қозонди. Унинг қалам ҳақи миқдори билан бирорта Болливуд санъаткори тенглаша олмасди.
Баччаннинг ўз даврида машҳурлиги Оскар мукофотини олган "Харобадан чиққан миллионер" фильмида ҳаётий ва ёрқин ифодаланган- ҳатто ҳожатхона ҳандағи ҳам ёш мухлисини ундан дастхат олишдан тўхтата олмайди.
Бироқ Совет Иттифоқида ҳинд киноси анъанавий тарзда оммавий тус олган бўлса ҳам Амитабх Баччан номини узоқ вақт билишмасди. Госкино амалдорлари бажонидил мусиқали мелодрамаларни харид қилишарди, аммо ҳинд жангари фильмларига келганда эса, уларни ғарб фильмларидан кўр кўрона кўчирилган савияси паст маҳсулот деб ҳисоблашарди.
1979 йилнинг май ойига келибгина жаҳонда довруғи тарқалишга улгурган "Қасос ва қонун" фильми совет прокатига чиқарилди. Бу вақтда шўро томошабинлари кинотеатрларга эшикни бузгудек ёпирилиб кела бошлашди. "Қасос ва қонун"га қанча чипта сотилгани номаълум, лекин фильмнинг машҳурлиги ошганди. Совет кинопрокатчилари зудлик билан Амитабх Баччан образлари жанридаги бошқа фильмларни сотиб олишади.
1980 йили суперюлдуз иштирокидаги учта эски картина бирданига совет экранларида намойиш этилди. Уларнинг ҳар бири улкан сондаги томошабин йиғди:
январь- Чўзилган қасос" (1973), 37,3 млн сотилган чипта.
март- "Икки нотаниш" (1976), 29,3 млн та чипта.
май- "Ор-номус шарти билан" (1978), 297 млн чипта.
1984 йили Амитабх Баччан шон-шуҳратининг чўққисида кинони тарк этиб, сиёсатга бош уради. Уни миллий парламентнинг депутати этиб сайлашади. Бироқ у депутатлик курсисида узоқ вақтга қолмайди.
1987 йили актёр қурол-яроғ сотиб олиш ва порахўрлик билан боғлиқ жанжалли воқеаларга аралашиб қолади, шундан сўнг ўз ҳоҳишига кўра депутатлик лавозимини топширади.
Баччан кинога қайтади, аммо 70-йилларда унга гўё Тангрига сиғинилганидек мазмунда муваффақиятни бошқа қозонмайди.
80-йиллар охирида актёр "Қора шаҳзода Ажуба" ҳинд-совет киносида бош ролни ўйнайди.
Ҳозирга довур унинг номи титрда кўриниши фильмнинг томошабинлар диққатига тушиши кафолатидир. 2022 йилнинг ўзида олтита фильм чиқарилди, уларнинг учтасида Баччан бош қаҳрамон қиёфасини яратган.
2013 йили актёр бош ролда Леонардо ди Каприо билан биргаликда Ҳолливуднинг "Буюк Гэтсби" йирик лойиҳасида қатнашди. Унда ҳинд актёрининг қаҳрамони яҳудий миллатига мансуб.
Амитабх Баччан ошиғи олчи тадбиркор ҳамдир. Фильмларидан тушган қалам ҳақини турли бизнесларга, жумладан хориж лойиҳаларига ҳам тиккан. Кинодан ташқари телевидениеда ҳам фаолият кўрсатган. Кўп йиллар ҳиндча шаклдаги "Ким миллионер бўлишни ҳоҳлайди? " кўрсатувига бошловчилик қилган.
Амитабх Баччан-вегетериан, соғлом турмуш тарзини тарғиб этади.
2000 йили Болливуд Амитабх Баччанни "Минг йиллик юлдузи" дея эълон этди, яъни у ХХ аср ҳинд киноси тарихидаги энг яхши актёр шарафига муяссар бўлган санъаткордир.
