Қалтис қарор

Давлатлардан бирида ўта шафқатсиз қонун мавжуд эди. Мабодо бирор кишини ўғрилик устида бир марта бўлса-да ушлашса, уни албатта ўлим жазосига мустаҳиқ этишарди. Ўғрини қатл этиш буйруғини шахсан давлат ҳукмдорининг ўзи берарди. 

Фақат подшои оламнинг алоҳида бир удуми бор эди. Жаллодга ўлдириш фармойишини беришдан аввал мазкур ўғри билан нима ҳақдадир суҳбатлашар, уни бирозга қаёққадир элтарди. Бирор кимса бу сирли жойнинг ва ўртадаги суҳбат мазмуни нимадан иборатлигини билмасди. Аммо ўғри шундан сўнг тўғри қатлга йўл оларди, шу тариқа гап нима ҳақда боргани номаълумлигича қоларди. 

Кунларнинг бирида маҳаллий кўча дайдиларидан бири ўғриликда қўлга тушди. Уни ушлашиб, қатл учун олиб келишди. 

Ҳукмдор уни қаршилаб, у билан нима ҳақдадир сўзлашди ва уни бир жойга олиб бориб, шундай деди: 

-Сен менинг мамлакатимда истиқомат этиб, унинн қонунларидан воқифсан. Ўғирлик учун олий жазо тайинланади. Сенга ҳам, сендек жиноят содир этганларга ҳам доим сўнгги бир имконни бераман: Сен дорни ёки мана бу эшикдан киришни танлаб олмоғинг лозим. 

Ўғри эшикка қаради. Қоронғу йўлак адоғидаги қоп-қора, гунг-соқов эшик эди. Қаёққа элтиши тушуниксиз. У гангиганча подшоҳга боқди. 

-Саволни такрорлайман: дорми ёки мана бу сирли эшик. Ёдингда тут, эшик ортида ҳар нима кутаётган бўлиши мумкин. 

Ўғри саросималаниб, ўзини бироз йўқотди ва эшикка борди. Ҳукмдор шахсан ўзи унга калит суқиб очди ва унинг елкасига қоқди. 

-Биласанми, сен кўп йиллар мобайнида номаълумлик фойдасига мардлик қилган ягона инсон бўлиб чиқдинг. Одамлар ниҳоятда чегараланган жонзот, улар фақат ўзларига маълумини қабул этадилар. Ҳатто ўша таниш нарса- тўғридан тўғри ўлимга олиб борадиган дор бўлса ҳам. Уларда полиздан сабзавот, катакдан товуқ ўғирлашга жасурлик ва фаҳмсизлик етади, бир вақтнинг ўзида улар номаълумлик сари одим ташлашга ҳадиксирайдиган қўрқоқдирлар. Бу эшикнинг ортида озодлик бор. Сен ўз танловингни қилдинг, қўрқувни енгдинг. Сен бу озодликка лойиқсан. Эркинликка чиқавер!