Mar 11, 2021
Онам Марина Ивановна Цветаева бўйчан эмас- 163 см эди, жуссаси миср болакайиникидек, кенг елкали, ингичка оёқ, хипча белли эди. Унинг барваста танаси зотига тортиб тезда ва абадул-абад қуруқшоқликка айланди: унинг тўпиғи, қўл-бармоқлари қуруқ ва узун эди, қадам олиши енгил ва тез, шу даражада илдам, ҳаракатда- шиддатсиз. Одамлар кўз ўнгида уларнинг кузатаётганини сезса, айниқса тикилиб боқишаётганини билса одимларини бўйсундириб, секин қадам босарди. Ўшанда унинг ҳатти-ҳаракатлари эҳтиёткорона чекланар, бироқ ҳеч қачон сиқиқ бўлмасди.
Қадди-қоматини тутиши жиддий, бир текис эди, ҳатто ёзув столига ўтирганда "мустаҳкам қоядек виқор" ташларди. Овози навниҳол қизларникидек баланд, жарангдор, қисилган эди. Нутқи тўпланган, равон, ташлаган луқмаси нақ қоида каби эди.
Тинглашни биларди, суҳбатдошига ҳеч босим кўрсатмасди, аммо баҳсда хавфли эди, мунозара, муҳокамаларда совуққон диққат чегарасини ҳатламай мисоли яшин чақнаши тезлигида дахл билан рақибига ташланарди.
Ажойиб воқеанавис эди. Шеърни паст овозда, бироқ шовқин солиб эмас, гўё бутун бир оммага ўқиётгандек жаранг билан ўқирди.
Эҳтирос билан ўқирди, мазмунли, шоирона, инграшларсиз, ҳеч қачон сатр сўнггини ютмай- энг чигали ҳам унинг ижросида равшанлашарди.
Ўз ихтиёри билан, ишониб, бажонидил, биринчи илтимосдаёқ ўқирди, ҳатто кутмасдан, "истайсизми, сизга шеър ўқиб берсам," дея таклиф қиларди. Чинаками ҳаётий яхши ва сахий эди: кўмак беришни ҳоҳларди, қўл узатишни-елкасини тутиб бўлса ҳам қутқаришни; ўзида қолган энг зарурини урвоғигача ҳадя этишга тайёр эди, зотан бундан ортиқчаси унда йўқ эди.
Димоғини фалакка ўрлатмас, беришни биларкан, олишни ҳам эпларди ; узоқ вақт "қўлма-- қўл яхшилик улашиш доираси" га, ўзаро бир бирига буюк, бузилмас инсоний кўмак узатиш ришталарига ишонди.
Ҳеч қачон бенажот эмас, аммо ҳар доим ҳимояга муҳтож эди.
Бегоналарга бефарқ, ўз яқинлари- дўстлари, болаларига ўзига каби талабчан эди.
Айрим каландимоғ замондошлари ҳисоблаганидек, модани рад этмаган, бироқ уни яратишга, ва унга эргашишга моддий таъминоти бўлмай, унинг қалбаки нусхаларидан ижирғанарди, муҳожирлик йилларида ҳам бировнинг елкасида тутилган либосни фахр билан киярди.
Нарсаларда вақт синовидан ўтган чидамлиликни эъзозларди, мўрт, ғижим, сўкиладиган, йиртиладиган, шитирлайдиган буюмлар- бир сўз билан "бежирим" ликни нари итарарди.
Кеч ётарди, ухлашдан аввал мутолаа қиларди. Эрта уйғонарди. Одатларда одми эди, овқатланишда меъёрни биларди.
Чекарди: Россияда ўзи тайёрлаган папиросларни, хорижда-олчаёғочли мундштукда аччиқ, оддий эркаклар сигаретини.
Иссиққа енгил, совуққа чидамсиз эди.
Кесилган гулларга, гулдасталарга, умуман дераза токчасидаги гулдон ва тувакдаги ўсимликларга беэътибор, боғларда ўсган гулларни эса севарди.
Шаҳар ташқарисида ўзини яхши ҳис этиб, ичкарисида йўналишини йўқотарди, ҳатто ўзига таниш жойларда ҳам гарангсиб адашарди.
Баландликдан, кўп қаватли уйлардан, оломондан (ичида сиқилишдан), автомобиллардан, эскалатор, лифтлардан чўчирди.
Шаҳар транспортидан (бир ўзи юрса) фақат трамвай ва метродан фойдаланарди. Улар бўлмаса пиёда кетарди.
Математикага қобилиятсиз эди, ҳар қандай техника унга ёт эди.
Рўзғор юмушларини кўрарга кўзи йўқ эди- чунки у ҳар доим бир хил зич такрорланади, зарур нарсага кетказишинг мумкин вақтингни ютиб юборади. Уни бутун умр сабр ва паришонхотир енгишга уринарди.
" Ўзингга илоҳ ясаб олма" нақлини ҳар доим бузарди.
Сўзининг устидан чиқадиган, иш ва бурч кишиси эди.
Камтарлигига қарамай ўз қадр-қимматини биларди.
Ариадна Эфрон.
