Nov 23, 2020
АҚШнинг биринчи хоними, жамоат арбоби, АҚШнинг 32 президенти Франклин Рузвельтнинг рафиқаси, Теодор Рузвельтнинг жияни Элеонора Рузвельт публицист, адиба ва инсон ҳуқуқлари фаоли сифатида танилган. У Бирлашган Миллатлар Ташкилоти тузилишида қатнашган, у илк феминизм тўлқинига мансуб аёлдир.
Анна Элеонора Рузвельт 1884 йилнинг 11 октябрида Нью-Йоркда Эллиот ва Анна Холл Рузвельтлар оиласида таваллуд топган. У оилада тўнғич фарзанд бўлиб,бир неча йилдан кейин укалари Эллиот Рузвельт –кичиги ва Холл Рузвельтлар дунёга келишади. Унинг оиласи киборлар жамиятига тегишли бўлиб, Элеонора болалигидан тўкин-сочинликда яшаган.Унинг туғишган амакиси Теодор Рузвельт сиёсат билан машғул эди ва у 1901 йилда АҚШ Президенти этиб сайланади.
Элеонора Рузвельт саккиз ёшга тўлганида онаси терламадан вафот этади,орадан қанчадир вақт ўтгач айнан шу касаллик туфайли укаларидан бири ҳам оламдан ўтади.Алкоголизмдан мажбурий даволаш муолажасини олаётган отаси ҳам икки йил ўтгач дунёни тарк этади.Отасининг бу одатига қарамасдан Элинор у ҳақда ҳар доим илиқ меҳр ва эҳтиром билан хотирлаган. Сағир қолган болаларни она тарафидан бувиси Мэри Лудлов Холл тарбия қилган.
1899 йилда Элеонора Рузвельт Лондонга “Элинсвуд” олий аёллар мактабига таълим олиш учун жўнайди.Бу ерда у фанларни муҳаббат билан ўрганади, шунингдек, чиройли кийиниш ва упа-эликка безаниш ҳадисини олади. У ўзи мустақил ҳолда кўплаб Европа мамлакатларини саёҳат қилиб чиқди ва бу хх аср бошидаги давр учун ноодатий ҳол эди.
Орадан уч йил ўтгач бувисининг қистови билан Элеонора Нью-Йоркка қайтади, бу ерда уни зодагонча ҳаёт ва муносиб қайлиқ изланишлари кутаётганди. Ўзини “иркит ўрдакча” деб билувчи қиз учун айни амаллар ҳеч ҳам ёқмасди. Оилавий оқшом ва зиёфатларда у узоқ қариндоши Франклин Рузвельт билан танишади. 1903 йилнинг ноябрида Франклин Элеоноранинг қўлини сўрайди, бу иттифоққа куёвнинг онаси қаттиқ қаршилик кўрсатишига қарамасдан, 1905 йилнинг 17 мартида уларнинг тўйи бўлиб ўтади.Элеонора ва Франклин Рузвельтлар олтита-фарзанд- - бир қиз ва беш ўғилни дунёга келтиришган.
1910 йилда Франклин сенатор бўлиб етишади ва аёлларга сайловларда қатнашиш ҳуқуқини бериш ҳақида чиқишлар қилади.Элеонора ҳам сиёсат билан шуғулланарди ва кўпинча ўртоғи билан ҳамфикр эди.
Биринчи жаҳон уруши йилларида бўлажак биринчи хоним Қизил Хоч фаолиятига ёрдам беради.1920 йилда у яна вице-президент лавозимини олға сурган Ф.Рузвельтнинг сайлов кампаниясида қатнашади. Сўнгроқ турмуш ўртоғи полимиелит касаллилигига чалиниб, умрининг охиригача фақат ногиронлик аравачасида ҳаракатлана олганида уни сиёсат билан шуғулланишда давом эттиришга кўндиради. Элеонора Рузвельт маърузалар билан чиқар,мақолалар чоп этар, демократик сайловлар кампанияси учун маблағлар йиғарди.
1928 йили Франклин Нью-Йорк штати губернаторлигига сайланади.1933 йилда эса АҚШ Президенти бўлади.Элеонора Рузвельтнинг юмушлари янада кўпаяди, у мактаблар, касалхоналар, қамоқхоналарга борар,мамлакат бўйлаб, сафарга чиқиб, сайловчилар билан учрашарди.У АҚШдаги қора танли фуқаролар ҳуқуқларини ёқлаб, ароқхўрликка қарши қонун сақланиб қолиши учун курашарди. У пойтахтда бўлмаган пайтда биринчи хонимлик вазифасини унинг қизи Энн бажарарди.
30-йиллар охирида Элеонора Рузвельт машҳурлиги АҚШ Президенти бўлган э риникидан ҳам ошиб кетади. Унинг ҳаракатларидан ҳайратланишар, бир вақтнинг ўзида уни танқид ҳам қилишарди.Кўпчилик наздида Элеонора оиласига кўп вақт ажратиши лозим эди.
1945 1или Франклин Рузвельт вафотидан сўнг Э.Рузвельт жамоат ишларини тарк этмади. У матбуотда кўп кўринар,ёшлар ва миллий озчилик масалалари билан машғул эди.
Э.Рузвельт БМТнинг инсон ҳуқуқлари қўмитасига раислик қилади, АҚШ делегацияси таркибида жаҳон бўйлаб сафарда бўлади.
Президент Ж.Кеннеди уни тинчлик Корпуси аъзоси ,, аёллар ҳуқуқи бўйича комиссия раиси, сўнгроқ ҳарбий асирлар бўйича комиссия аъзоси этиб тайинлайди.
Умрининг сўнгги йилларида Элеонора Рузвельт оққон касалидан оғрийди, унинг бу вҳволи кўпчиликка маълум бўлмаган. У 1962 йили 7 ноябрда 78 ёшида дунёдан кўз юмади, у умр йўлдошидан 17 йил ортиқ олқ ҳаёт кечиради.
Элеонора Рузвельт битикларидан.
“Буюк ақллар ғояни муҳокама қилади. Ўртамиёна ақллар ҳодисани. Майдалари эса одамларни муҳокама қилади.”
“Аёл қадоқдаги чой каби. У қайноқ сувга тушмагунча қанчалар аччиқлигини била олмайсан.”
“ Мабодо сиз чин кўнгилдан бирон нима ҳақида қизиқаётган бўлсангиз, албатта ,у аниқ бошқа нарсага етаклаб келади.”
“Зулматни қарғагандан кўра шамни ёққан маъқул.”
