Nov 25, 2022
Литвалик Пранас Бразинскас совет ҳукуматидан қаттиқ норози, ақидаси мустаҳкам антикоммунист эди. Лекин бу литвалик шўро йўловчи учоғини ўғирлаб қочган биринчи террорчи сифатида тарихга кирди.
Батумидан Сухумига сўнг Краснодарга учадиган доимги №244 рейси учоғи 1970 йилнинг октябрь ойи эрта тонгида аэропортдан осмонга кўтарилиши керак эди. Қолган йўловчилар билан бирга АН-24 учоғига чиқарилиш пайти ота ва ўғил ҳам унга минди. Одатга кўра, улар барча қариндошлар сингари ёнма ён ўтиришиб, учиш вақтини кута бошлашди. Рейсда бўлганлар ўшанда бу литвалик уни давлат мулкини талон-тарож этганлик ва чайқовчилик фаолиятида айблаб жазолагани учун совет ҳукуматига нисбатан нафратга тўлиб тошгани ҳақида ҳеч қандай хаёлга боришмаганди. Собиқ маҳкум 15 ёшли ўсмир ўғли Альгирдас билан бирга бортга қирқма милтиқ, граната ва тўппончалар олиб кирганди.
Соат 12.40 да учоқ 800 м баландликка кўтарилганида Пранас режасини амалга оширишга киришди. У шу кунларда яқинда ўз тўйи бўлиши ўй-хаёлини чулғаган ёш борткузатувчи қиз Надежда Юрченкони олдига чақириб, унинг қўлига ёзувли қоғозни тутқазди. Ёвуз ниятли шахс унда кўрсатилган йўналиш бўйича учиб, радиоалоқани ўчиришни сўраганди. Бунга риоя қилинмаган тақдирда ўлим билан қўрқитилганди.
Кейинги лаҳзада учоқ олиб қочувчи ўрнидан туриб совет ҳукумати тамом бўлгани ҳақида ҳайқирди. Надежда капитанни огоҳлантириш учун учувчилар хонасига талпинди, бироқ жиноятчиларнинг йўлини гавдаси билан тўсганида кўксига икки ўқ отилиб ўлдирилди.
Қизнинг ўлим олди азобларини ичида бир ёш бола бўлган 44 нафар йўловчи кузатиб туришди. Надежданинг жасоратидан жаҳл отига минган Пранас ўқ отишни бошлади. Кабинага отилиб кириб у командир Григорий Чахракияга оғир жароҳат етказди. Кейин бортмеханик Оганеснинг кўкрагини яралади, штурман Валерий Фадеевнинг ўпкасига ўқ отди. Иккинчи учувчига ҳамкасбларидан кўра омад кулди, бироқ бу бежизга эмасди: жиноятчиларга учоқни ерга қўндира оладиган киши керак эди.
Литваликлар учоқни ўзларига бўйсундиришди ва учувчига Трибзон турк аэропортига қараб учишни буйруқ қилишди. Жиноятни режалаштириш чоғида Пранас иссиқ бўлган бу курорт жойни бекорга танламаганди, у бу ерда яшириниб олишларига қаттиқ ишонарди Ота кабинада учувчиларни кузатса, ўғил салонда йўловчиларни назорат қиларди. У вақтда у қаттиққўл отасининг барча амрига сўзсиз итоат этарди.
Қайсидир лаҳзада учувчи SOS тугмачасини босишга эришди, бироқ бу вақтда ҳаво кемаси Туркия ҳудудига ўтганди. Учоқ қўнганидан сўнг жиноятчиларни дарҳол қўлга олишди. Туркия ҳуқуқ ҳимоячилари Совет Иттифоқига учоқ ўғриларини топширмади, уларни 8 (ота) ва 2 (ўғил) йилга маҳаллий турмахонада озодликдан маҳрум этишди.
Икки йиллик қамоқдан сўнг ота-ўғил амнистияга мувофиқ озодликка чиқазилди. Шу тариқа Бразинскасларнинг дунё бўйлаб совет ҳукуматидан бекиниш дарбадарлиги бошланди. Венесуэладан кейин улар ноқонуний тарзда АҚШ ҳудудини ҳатлаб ўтишди, литваликлар диаспораси қўллови билан бу ерда бошпана олишга муваффақ бўлишди.
Вақт ўтиши билан ота ва ўғил ўртасидаги муносабатлар дарз еб, ўзаро ихтилофлар кучайди. 2002 йили Альгирдас отасига гантель билан саккиз марта зарба етказди, бу эса уни ўлимга олиб келди. Мазкур лавҳа билан Қора денгиз осмони бўйлаб 30 йил муқаддам бошланган машъум фожеа адоқ топди.
