Mar 28, 2021
Тадқиқотларга кўра, Она Тереза ёвуз, шафқатсиз аёл бўлган, унинг айби билан минглаб одамлар азоб чеккан ҳолда, нариги дунёга риҳлат этганлар. Унинг "Ўлаётганлар уйи" да оғриқ қолдирувчи дори-дармонлар бериш тақиқланган, беморлар эса дуч келган касалликдан ўлиб кетаверишган.
1910 йилнинг 26 августида туғилган пайти Она Тереза- Агнес Бояжиу номини олган. Бу Скопье шаҳрида, бадавлат оила хонадонида юз берган. Унинг отаси мутаассиб албан миллатчиси бўлиб, Скопьени серблардан тозалаб, унинг Албанияга қўшилиши мақсадида хуфя ташкилотларга аъзо эди. Сўнгра эса уни серб қишлоғига қилинган ҳужумлардан бирида ҳалок этишади.
Қизи ҳам отаси қарашларини ўзига мерос қилиб олганди. У серб тилида эркин сўзлаб, серб гимназиясини тамомлаган эса-да, келгусидаги Югославияга расмий ташрифларида таржимон кўмагида мулоқот юритган. 1928 йили гимназияни тугатгач, Агнес Ирландияга "Лорето опа-сингиллари" роҳибалар орденига йўл олади. Бу ерда инглиз тилини ўрганади, Тереза номи остида роҳиба бўлиб етишиб, Ҳинд шаҳри Калкуттага, Муқаддас Мария номидаги католик мактабига мураббия сифатида юборилади.
Сўнг унинг хотирлашича, 1946 йилда унинг тушига Исо Масиҳ кирган, у Терезага мактабни ташлаб, устидаги роҳибалик либосини улоқтириб, маҳаллий миллат кийими сарини эгнига илиб, энг қашшоқ ва бахтсиз одамларга ёрдам бериши ҳақида буйруқ берган. Жумладан бошқа хотираларида у Исо Пайғамбар унинг тушида беш ёшидан пайдо бўлганини уқтирганди.
Таажжубланарли томони шундаки, мазкур матлабида у маҳаллий ҳукумат ва бевосита католик раҳбарияти қўлловига эриша олди. Она Терезага ўзи "Ўлаётганлар уйи" деб номлаган муассаса учун 1948 йилда мэрия Маъбуда Коли кўҳна ибодатхонасини топширади.
Унга оламшумул шон-шуҳрат 1969 йилда, ВВС топшириғига кўра журналист Малкольм Маггериж уни кўкларга кўтарган мазмунда "Парвардигор учун мисоли гўзал тортиқ" ҳужжатли фильмни суратга олгандан сўнг келади. Бу нафақат мақтову таҳсинларга тўлиқ материал эди, эҳтирос жунбушидаги журналистнинг уқтиришича, суратга олиш пайтида "чинакам мўъжиза рўй берган":" Ўлаётганлар уйи"ни чироқ билан ёритишга шароит имконсиз эди, шунда "бирданига Тангри нурлари пайдо бўлиб," ижодий иш муваффақиятли якунланган.
Сўнгроқ тасвирчининг тан олишича, ўшанда илк марта тунда тасвирга олишга мўлжалланган Кodak тасмасидан фойдаланилган, у вақтларда табиийки Интернет йўқ эди ва тасвирчи нуфузли ВВС корпорацияси раҳбариятидан ўтиб тушиб, оламга бу ҳақда жар сололмасди. Устига устак кишилар янги тасма хусусиятидан кўра, сеҳр-мўъжиза ҳақидаги маълумотга ўч бўладилар.
Пиар натижасида ордендаги роҳибалар сони 5000 тага етди, дунёнинг121 мамлакатида 500 дан ортиқ ибодатхоналар пайдо бўлди. Ҳар жойда хоспислар, аҳволи оғир беморларга кўмак марказлари ва ижтимоий ёрдам уйлари очилди.
Улар аслида қандай маъно касб этгани ҳақида у ерда фаолият юритган Мэри Лоудон "Дўзахдаги фаришта" ҳужжатли фильмида сўзлаган:
"Биринчи таассуротим, гўё концлагердаги кадрларни кўраётгандек эдим, чунки беморлар ҳаммасининг сочи қиртишлаб олинганди, мебелдан йиғма ётоқ анжоми ва жўн ёғоч каровотлар бор эди. Иккита зал. Биттасида эркаклар, иккинчисида аёллар жимгина, секин жон таслим қилишаётганди. Деярли ҳеч қандай даволаш йўқ эди, дорилардан фақат аспирин ва бошқа арзон дорилар қўлланарди. Томчилаб дори юбориш ускунаси етмасди, ниналар кўп марта ишлатиларди. Роҳибалар уларни совуқ сувда юварди. Нега уни қайнатмасликларини сўраганимда, бунга вақт йўқ дейишарди. 15 ёшли бир болани эслайман, бошида бу ўспирин буйрагида енгил оғриқ бор эди, кейин аҳволи оғирлашиб борди, чунки у антибиотик қабул қилиши лозим бўлган, охир-оқибат унга жарроҳлик амалиёти зарур бўлди. Мен уни даволаш учун шунчаки такси чақириб, шифохонага элтиш ва қиммат бўлмаган операцияга тўлов қилиш кераклигини айтдим. Бунга рад. жавоби беришиб, шундай тушунтиришди:" Агар биз бу ишни бу болага қилсак, унда ҳаммага нисбатан шундай йўл тутишимизга тўғри келади. "
Мэри Лоудон сўзларини "Ўлаётганлар уйи"да олиб борилган бошқа кўплаб текширув тадқиқотлари ҳам тасдиқлайди. Бу ерда шифокорлар билан келишув шартномаси тузилмагани, барча асосий юмушларини Она Тереза даъватларига кўр-кўрона эргашган бепул кўнгиллилар бажаргани бир неча карра қайд этилган. Бу ерда озодалик меъёрларига амал қилинмагани, озиқ-овқатнинг истеъмолга яроқсизлиги ва оғриқ қолдирувчи жўн дори воситаларнинг мутлақо йўқлиги ҳам шифокорлар тарафидан билдирилган.
Буларни тақиқлаган муқаддас бурчдаги аёл эса баёнотида шундай изоҳ берган: "Қашшоқлар ўз насибасини худди Исо хочда азоб чеккани сингари қабул қилсалар, бунда қандайдир гўзал ҳодиса мавжуд. Дунё азоб-ситамдан кўп нарса олади. Уқубат эса Исо сизга бўса ҳадя этаётганини англатади." Натижада бардош бериш аянчли оғриқ кўплар ўлимига сабабчи бўлди.
Юқорида зикр этилганларнинг бари унинг бетобларга "нажот" концепциясига мос тушарди. Мабодо оддий одамлар учун бемор кишига кўмак унинг соғайиб кетишини англатса, бу она Тереза талқинида католицизмга ўтишни билдирарди, унингча бу нариги ҳаётда дўзах азобида ёнмаслик учун нажот эди. Шунинг учун бемор қанчалар кўп оғриқ кечирса, дарддан халос бўлиш учун католик бўлиш шартлигига, бунда Исо ёрдам қўлини узатишига ишонтириш осон эди. "Ўлаётганлар уйи" да чўқинтириш маросими қолган тадбирлар каби енгилгина амалга ошириларди: беморнинг бошига ҳўл латта босилиб, шунга оид тиловат ўқиларди. Кейин эса бемор мабодо дарддан фориғ бўлса, қолган барчага бунга католик бўлгани учун эришганини гапириши лозим, агар ўлиб қолса, ҳеч нима сўзламайди.
Қачондир Она Терезага тиббий ёрдам зарур бўлганда эса, ўзининг тиббий идораси кўмагига таяниб ўтирмади, балки даъволаниш учун дунёнинг энг қиммат клиникаси-Калифорнияга йўл олди.
Шунингдек, у ўз қарашини манфаатига яраша бошқа масалаларда ҳам ўзгартирарди. Масалан, у абортларга кескин қарши эди. 1979 йили Нобель мукофотини олар чоғидаги нутқида шундай деган: "Ҳозирда бутун дунёга улкан хавф- бу абортлардир, бу бевосита уруш, қотилликдир, инсон ўз онаси тарафидан тўғридан тўғри ўлдирилмоқда."
Бироқ унинг дугонаси Индира Ганди қашшоқларни зўравонлик билан ҳомиладан стериллаш бошлаганда Агнес Бояжиу мазкур тадбирни тўла-тўкис қўллаб қувватлаган. Тўғри, 1993 йили яна ўз позициясини ўзгартириб, Ирландиялик 14 ёшли қиз зўрлангандан сўнг ҳомиласидан воз кечганда, уни қоралаб чиққан.
Бутун жаҳон бўйлаб сайру саёҳатга чиққан Агнес Бояжиу ҳар ерда ажралишларни такиклашни талаб қилади, у никоҳни тангри нури билан ёритилган амал дея таърифлаган. Лекин бошқа бир дугонаси малика Диана шаҳзода Чарльздан ажрашганда, у буни тўғри қарор, чунки оиладан севги йўқолган, "дея изоҳлаганди.
Бундан ташқари у жинсий алоқада ҳимояланиш воситаларини такиклашни ҳам сўраган, унга бу ОИТС тарқалишини олишга зарурлигини эслатишганда, "ОИТС номақбул жинсий ҳаёт учун муқаррар адолатли жазодир," деган фикрни баён этган.
Агнес Бояжиу ҳар жойда камтарона насронийлик турмуш тарзига чақиришига қарамасдан, ўзи дунё бўйлаб саёҳатларида шахсий учоқ ва тик учарларда ҳаракатланишни, энг ҳашаматли қароргоҳларда тўхтаб ўтишни маъқул топган.
Кенг олиб борилган ташвиқот туфайли миллионлаб одамлар, бахтсиз бева-бечоралар хайриячи аёлга ишонишди ва унинг орденига эҳсон-садақаларни йўллашди. Нобель мукофотидан ташқари Она Тереза ва унинг муассасаси турли ташкилотлардан яна ўнлаб кўп миқдордаги пул мукофотлари билан тақдирланган. Лекин уларнинг қандай сарфланаётгани ҳақида Нобель совриндори гапиришни истамаган. Журналистларнинг интервью ҳақидаги ўтинчига одатда қуруққина жавоб қилган: " Яхшиси Тангри билан суҳбат қуринг."
Индира Ганди билан дўст тутингани боис унинг Ҳиндистонда рўйхатга олинган роҳибалик ордени, муассасаси йирик хайрия ёрлиғи остида ҳар қандай молиявий назоратдан ҳоли этилган.Агнес Бояжиу томонидан олинган маблағнинг сарфланиши бўйича энг катта жанжал 1991йили рўй берди. Ўшанда Stern немис журнали хайрияларни 7 фоизигина касаллар даволанишига ишлатилгани ҳақидаги маълумотни чоп этди. Йирик миқдордагғ пул маблағлари Римдаги Ватикан Банкига жойланган.
Унга туҳфа этилаётган пуллар қаердан топилгани Она Терезани қизиқтирмаган. У ўз халқидан талаб олган диктаторларнинг ҳадясини бир туки титрамай қабул қилиб олган.
1981 йили у Гаитига келади, мазкур давлатни аввалги диктатор президентнинг ўғли Жан-Клод Дювалье бошқарарди. Ғарбий ярим шардаги дунёнинг ўта қашшоқ мамлакати ҳақида нимадир яхши сўз айтиш амримаҳолдек эди, чунки бу ерда коррупция ва касаллик гуллаб яшнаган, Дювалье оиласи тарафидан 60 мингта очиқ ва сирли сиёсий қотилликлар содир этилганди. Бироқ Она Тереза дунёнинг бирор ерида камбағаллар ва ҳукумат етакчиси ўртасида бундайин яқин риштани учратмагани ҳақида баёнот берди. Натижада у Гаити диктаторидан 1,5 млн доллар совринга эга бўлди.
Бошқа бир туҳфачи эса америкалик Чарльз Киттинг ҳисобланиб, у Она Терезага 1,25 млн доллар хайрия улашган. Сўнгроқ у судга тортилганида ўз жамғармаси орқали 23 минг фуқарони чув тушириб, уларнинг 252 млн долларлик маблағини ўмаришда айбланганида, Она Тереза католик черковининг сахий ва содиқ ўғлонини авф этишни сўраб, мактуб йўллади.
Прокурор Пол Терри жавобан шундай ёзди: " Жиноятчининг ўз виждонини тинчлантириши учун черков ўзини восита сифатида фойдаланмаслигига йўл қўймаслиги лозим. "Ва ундан Киттингдан олинган маблағни ҳақиқий эгаларига қайтаришни сўради. Бунга жавоб эса сукут тарзида акс этди.
Она Тереза томонидан содир этилган мўъжизаларни излаш канадалик руҳоний Брайан Колодийчукка юкланди. Даставвал у Ҳиндистоннинг Бенгалия штатида яшовчи Моника Бесра исмли аёл билан боғлиқ воқеани маълум қилди. Унинг ошқозонида ҳаёти учун хавфли 17 смлик ўсимта аниқланган, Она Тереза вафотига бир йил тўлганда 1998 йилнинг 5 сентябрида опаси унинг қорнига Она Тереза жасадига теккизилган Биби Марям тасвири туширилган туморни қўйганида, гўё 8 соатдан сўнг ўсимта йўқолган.
Бу тўғри ва кўчма маънода ҳам мўъжизакор ҳолат эди, бироқ Моника Бесра эри билан жанжаллашиб қолиб, турмуш ўртоғи хотинида ўсимтамас, тухумдонида ярим без бўлганини айтади, уни дорилар ёрдамида даволашган ва бунга эр чўнтагидан фалон сўм маблағ сарфланган. Буни исботлаш ниятида эркак журналистларни тегишли тиббий ҳужжатларни кўрсатиш учун шифокорлар ҳузурига ҳам элтган.
Ўз-ўзидан аёнлашадики, мазкур ғавғодан кейин Ватиканда унга 3 миллиард бойлик келтирган роҳибани муқаддас деб санашга ишончи сўнмади. Бироқ ички мувозанатни сақлаш учун марҳумани илоҳийлаштириш маросимига узоқ йиллик танаффус ясалди.
2008 йили яна ўша руҳоний Колодийчук янги мўъжизани Бразилиядан топди, бу ерда Марсилио Модрино деган шахс миясида ўсимта аниқланган, унинг хотини Фернанда Она Тереза руҳига тиловат ўқигандан сўнг, у йўқолган. Буни Моника Бесра воқеасига ўхшаб, инкор этувчи тиббий далил ҳужжатлари мавжуд эмас.
Она Терезани яқиндан билган, қамоқда жазо ўтаётган итальян мафия етакчиси унинг илоҳийлаштирилгани ҳақида эшитганида, шундай деган: "Агар у илоҳа бўлса, унда мен Исо Масиҳнинг ўзиман."
..(Интернетдан)
