Oct 26, 2022
"Юз доллар башараси "Бенжамин Франклин 300 йил илгари туғилган, бироқ пуллар билан қандай муомала қилиш ҳақидаги ўгитлари бугунда ҳам долзарб.
Кичкина Бенж инглиз муҳожири оиласида вояга етган, у 17 фарзанд ичида 15-си эди. Оиласи фарзандларга ҳаётга йўлланма берадиган даражада молияга эга эмасди. Бўлғуси ихтирочи, дипломат ва АҚШ конституцияси "отаси" кўпинча оч юриб, кечаларини тасодифий ётоқ жойларда ўтказарди. У мактабда бор йўғи икки синфни тугатган, чунки отасининг бунга маблағи йўқ эди. У "ўзини ўзи яратган одам" эди. Америкаликлар мазкур сифатни ёқтиришади. Бу уларга у ҳар бир инсон яхши ҳаётга лойиқ дея умид қилишга, келажак олдидаги хавотирни енгиб, сидқидилдан меҳнат қилишга туртки беради.
Ушбу мақолада Бенжамин Франклиннинг 9 та маслаҳатини тўпладик.
ПУЛ КЕТКАЗИШНИ БАС ҚИЛИНГ
"Агар ўзингга керакмас нарсани сотиб олсанг, унда яқинда ўзингга жуда зарур нарсангни сотасан."
Шундай тоифа кишилар борки, улар пул албатта сарфланиши керак, деб ҳисоблайдилар. Гўёки уларнинг бетиним айланиши, бизнинг турмушдаги эҳтиёжларимиз қондирилиши- даромадларимиз кенгайишини ўзига жалб этади. Ниманидир нишонга тутганда мукофот бериб қолишади. Лекин пулларни ушлаб туриш ҳақида ўйлаш лозим, форс-мажор вазияти юзага келиб, ҳамёнларимиз бўм-бўш бўлиб қолиши мумкин.
Пуллар қуруққина бир четда ётмаслиги, ғамланмаслиги лозим, балки кишиларни қувонтириши керак,- дейишади одамлар.
Бироқ айни ҳақиқат шундаки, улар 90 % кераксиз буюмларни харид қиладилар, ўша нарсаларсиз ҳам аслида яшаса бўлади. Хўш, унда нега? Чунки ўзларини бошқача хурсанд эта олмайдилар. Улар албатта ниманидир сотиб олишлари зарур.
Бу борада Франклин шундай гапиради:
"Кўпчилик одамлар роҳат-фароғат сотиб оляпмиз деб ўйлайдилар. Аслида эса ўзларини унга сотяптилар. Майда ва бекерак харажатлардан эҳтиётланинг, чунки кичкина ёриқ улкан кемани чўктириб юбориши мумкин."
Айрим кишилар ўзларининг харажатини ёзиб борадилар. Лекин дафтарга мук тушиб олиб, ҳар бир харидни хотирлаб, чекларни йиғиб тўплаш- азбаройи юрак қисди юмуш. Ҳозирда чекларни карта орқали барча харажатларни йиғиндилайдиган кўплаб мобил иловалар чиққан. Йил мобайнида кўзни қувнатадиган рақамлар акс этган, лекин ҳаётнинг сифати ўша-ўша. Бу масала устида бош қотирмоқ лозим.
Унда нима қилмоқ керак?
Бир ҳузурни бошқасига алмаштирмоқ зарур. Шоппингнинг ўрнига спорт, сайр, мутолаа, фильмлар томошасига диққат бурмоқ лозим. Молиявий парҳезга ўтириш керак.
"Бахтли бўлиш учун икки йўл бор: ҳоҳишларимизни камайтириш ёки маблағни кўпайтириш. Агар сен доно бўлсанг бир вақтнинг ўзида иккаласини ҳам эплайсан. " Дейди Франклин.
Аксарият елкасини қисади- ўзимга пулни сарфламасам унда нега тер тўкяпман? Ахир сиз бир ой, нари борса бир йилдан кейин ахлатга итқитиладиган бир уюм матаҳ учун ишламаяпсизку?
Балким, мазкур мақола ҳар кимга ҳам тўғри келмас.Орангизда ўз бюджетини ақлли, режалаб юритаётганлари ҳам бор. Аммо танишларим орасида ҳар қандай молни нархи тушириб сотиладиган акцияларга, маркетинг овига, сотувчи-консультантларнинг қўйинни пуч ёнғоққа тўлдириб ўқиган ваъзларига тумшуқларини бир теккизиб кўрганлари гувоҳи бўлганман.Бу маслаҳатгўйлар оқшомда донғини оламга таратган маҳсулот эрталабга келиб унутилади.
Франклин бизнинг онгимизда унча ҳаётий бўлмаган, ўтиришмаган фикрни изҳор этган, менимча бу доҳиёна сўзлардир:
"Дориларнинг энг афзали- ҳордиқ ва босиқликдир."
ЧЕГАРАНИ ҲАТЛАМАНГ
"Агарда қаттиқ ухлашни истасанг ўзинг билан тўшакка тоза виждонни олиб ол." Дейди Франклин.
Пуллар жозибаси, имконияти билан ўзига қанчалик тортмасин, танганинг иккинчи томони ҳам бор. Менинг дўстим полицияда ишлайди, қанчалик кўп ёш йигит-қизлар тезроқ бой бўлиб кетиш пайида узоқ йилларга панжара орқасига кетадилар.
"Сабрга қобилиятли киши ўзи нимаики истаса шунга эришишга ҳам қобилиятлидир."
Яна бир нооммавий ғоя. Бизга ишимиз шинам ва ёқимли бўлиши кераклигини уқтиришади. Аммо инсоннинг камолот жараёни (жисмоний эмас, профессионал, интелектуал маънода) ҳар доим оғриқли, бунга ички қувват йўналтирилган махсус эътибор лозим.
Яна 2 та доно иқтибос:
"Ўзини оқлашга моҳир уста бошқа соҳаларда камдан кам устамон одам бўлиб чиқади."
"Кимки пул жамики нарсага қодир деб ҳисобласа, демакки у ҳам пул учун
ҳаммасини қилади."
Хельга Хоним, блогер
