Oct 08, 2021
Банкоматга талаб 20-аср бошларидаёқ пайдо бўлган. Кассавий амалиётни киши иштирокисиз бажарадиган машина зарур эди. Кўпчилик шундай аппаратни ихтиро қилиш ниятига тушди. Хўш, айни давримизда машҳурлашган банкоматни айнан ким кашф этган?
Буни эса 1939 йили Лютер Жорж Симьян амалга оширган. Худди шу шахс банкомат тарихи муқаддимасига тамал тошини қўйган. Симьян биринчи бўлиб, квитанцияларни тўлашга имкон берадиган нақд пулларни қабул қилиб оладиган машинани яратди. У буни Bankograph деб номлади. У пайтларда кредит картаси мавжуд эмасди ва шу вазифаларнинг ўзи етарли эди.
Симьян унинг ичига пулларни суратга туширадиган мўъжаз фотоаппарат жойлаштирганди. У кун ва вақтни кўрсатарди. Ҳар бир мижозга пулнинг олингани ҳақида квитанция бериларди. Ихтирочи банклардан бирини тарихдаги илк банкоматдан фойдаланишга кўндирди. Мазкур қурилманинг камчиликлари бисёр эди, у банк билан алоқада эмасди, пул бермасди ва шакли жиҳатдан жуда катта эди. Бундай банкоматга талаб жуда оз бўлгани туфайли синов тўхтатилди.
1867 йили Жон Шеферд Баррон банкомат тарихини давом эттирди. Унинг қурилмасини Лондон шимолидаги йирик банк ёнида ўрнатишди. У банкдаги кассирдан сотиб олинган квитанцияларга қараб нақд пуб олиш вазифасини бажарарди. Кейинроқ унинг ўрнини пластик карталар эгаллади, яна сўнгроқ ҳаммага маълум Пин-Кодлар пайдо бўлди. Амалиётнинг бажарилгани картанинг ўзида ёриқ кўринишида кўрсатиларди. Бу банкомат омадлироқ чиқиб қолди, бироқ у ҳам узоқ вақтга қўлланилмади.
Банкоматлар тарихидаги чинакам воқеа ихтирочи Дональд Ветцель магнит ҳошияли пластик картани ўйлаб топганда рўй берди, унда карта эгаси ва у бажарган амалиёт ҳақида маълумотлар бор эди. У жудаям қиммат эди ва бир неча нуфузли банкларгина ундан фойдаланарди. 1973 йили банкомат расмий патент олди. 2005 йили Д. Ветцель ўз ихтироси учун Британия қироличаси мукофотига ҳам сазовор бўлди. Айни кунда жаҳонда икки миллиондан ортиқ банкоматлар мавжуд ва уларнинг янада ортиб бориши башорат қилинмоқда.
