Feb 21, 2023
Туққан онам менга чайлдфрига муҳаббат уйғотди. Бунга ишониш мушкул, аммо айнан онам туфайли ҳеч қачон туғмасликка аҳд қилдим. Ҳозир ёшим 54 да. Турмушга чиққанман. Биз эрим иккимиз яшаймиз ва ўтган ҳар бир кунимизга шодланамиз. Бизда доим ўзимиз учун ажратишга вақт бор. Биз ҳеч қачон бу йўлни, яъни фарзанд кўрмаслик мақсадини танлаганимизга афсус-надомат чекмаймиз.
Менинг ёшим саккизда эди, ойим мени мактабдан олди ва биз паркка сайрга чиқдик.
Ойимнинг ўшанда нима деганлари ёдимда: "Бу кун иккимиз учун ҳам муҳим кечади. Бугун фақат иккимиз биргамиз, сен ва мен." Ойимнинг сўзлари менга жуда ёқаётганди. Мен қандайдир ҳайратга тўлиқ эртакнамо ҳис оғушида эдим. Бироқ кейин тезда аён бўлишича онам менга кутилмаган совға тортиқ этиш ниятида эмасди. У бу кун кўзимни очиш ва оламга бошқача назар билан боқишим қарорига келганди.
Биз боғда музқаймоқ едик ва аттракционларда учдик. Ойим қўлимдан ушлаб, уч қаватли қандайдир бинога бошлаб келди. Биз сўнгги қаватга кўтарилиб, ишхонага кирдик. Эшикда ёрлиқ осилганди, аммо уни ўқишга улгурмагандим. Ойим мени хонага туртиб кирғазди.
-Таниш, қизалоғим, бу миссис Абрамсон. У менинг дугонам, маслаҳатгўйим ва суянган тоғим. Миссис Абрамсон психотерапевт бўлиб ишлайди, унинг ёнига ҳис-туйғу, қўрқувларимни муҳокама этиш учун ҳар ҳафта келаман.
Миссис Абрамсон менга узоқ вақт разм солиб тикилди, мен эса нималар рўй бераётганини тушунмаётгандим. Кейин у нигоҳини онамга кўчирди, унга бош имлади ва ойим бор ҳаётини гапира кетди:
-Қизгинам, сен бувингни жуда ҳам яхши кўрганингни биламан. Лекин шу нарсани жуда яхши билишингни истардимки, бувинг ёдингда қолгани сингари одам бўлган эмас. У менинг учун ўта совуқ ва худбин аёл эди. У ҳеч қачон меҳрибон ва оқкўнгил она бўлмаган.
Шу пайтда онам болалигидаги мудҳиш воқеаларни ҳикоя қилди. Унинг айтишича, бувим ойимни акаси билан уйда ёлғиз қолдириб, уззукун ўз ишлари билан андармон кетган. Орадан вақт ўтгач бобом билан ажрашган. Аммо у сўққабош ҳолида икки нафар фарзанд тарбияси билан шуғулланишга тайёр эмасди.
Мен ойимга диққат билан қулоқ солаётгандим, бироқ унинг йтганларини ҳеч миямга сиғдиролмасдим. Бувим менга доим меҳрибон ва яхши муносабатда бўлган. Уникида ҳар ҳафта дам олиш кунлари қолардим. Бу ҳаётимдаги энг ажойиб кунлар эди. Бу вақтда бувим билан бирга хандон кулардик, рақсга тушардик, гуллар расмини чизардик, қизиқарли ўйинларни ўйнардик.
Мен юмшоқ ўриндиқда ўтирганча, нега бувим билан ўзаро муносабатим оддий ва енгил кечгани, ойим билан ўртада ҳеч қандай алоқа йўқлиги ҳақида ўйга толиб гарангсиётгандим. Мен хаёлга ботгандим, ойим эса миссис Абрамсон билан жимгина менга қараб ўтирарди. Мен ушбу саволга жавоб топишга улгурмасимдан онам бошқа масалага, муҳимроқ мавзуга ўтди. У туйқусдан дадам билан ўн йиллик турмушдан сўнг ажралаётганини айтди. Бу хабар мени ҳангу манг этганди. "Мен-чи, мен нима қиламан энди?"-деган савол миямда чарх уриб айланарди. Ойим жуда чарчаганини, оналик ва никоҳни бирга олиб боришни эплолмаётганини тушунтирди.
Бу сўзлардан кейин ойимни яхшироқ англай бошладим. Ёдимга унинг жаҳлдан тутақиб, идишларни чилпарчин синдиргани тушди. У мудом бошқа хонага кириб қамалиб, йиғларди ва ўзига ўзи дерди: "Қанчалар ҳамманг жонимга тегиб кетдинг! Менинг навбатим қачон келаркан-а?!"
Ёшим 25 га етганда онамни яна ҳам яхшироқ тушуна бошладим. У мактабни битирганидан дарҳол эрга теккан, ўзи учун эмас, дадам учун яшаган. Бир неча йил ўтгач эса опам туғилган ва бутун борлиғини унинг тарбиясига бағишлаган. Икки йилдан кейин эса менинг навбатим келган. Оқибатда шу нарса рўй берганки, ойим ўзига ҳеч вақт ажрата олмаган. У ким учундир, кимга учундир яшаган ва бундан ниҳоятда толиққан.
Ойим ҳикоясини тугатгач, шундай деди:
Энди миссис Абрамсон билан гаплашиш мавриди сенга етиб келди. Сени кўчада кутаман.
Мен бу хола билан нима ҳақда сўзлашиш кераклигини билмасдим. Қайсидир гапларим ойимни ранжитиши мумкинлигидан чўчиб, шунга индамай ўтиришни маъқул кўргандим.
Миссис Абрамсон билан танишганимдан буён 45 йил вақт ўтди. Ўша пайтдаги психотерапевтга ташрифим менда жавоблардан кўра кўплаб саволларни уйғотди. Ўшанда ҳеч қачон фарзанд кўрмаслик тўхтами хаёлимнинг бир учида жойлашди. Ҳа, ўшанда ўзим гўдак эдим, аммо бу ўй-мушоҳадани умрим бўйи етаклаб юрдим . Болаларим туғилиши билан менда ҳам онамдаги каби ҳолат бўлишидан қўрқардим. Она бўлишга тайёрманми ёки йўқми, буни қандай билиш мумкин?! Оналикнинг оғир юкини елкамда кўтариб ўта оламанми ёки ойимдек ярим йўлда енгиламанми?
Ҳозирда ёшим 54 да. Эрим билан ёлғиз яшаймиз. Шууримда ҳамон юрагимнинг икки бўлаги ўртасида жанг кечади. Бириси жудаям тўғри йўл тутганимни уқтиради. Униси эса худбин эканлигимни, эрим иккимиз яшаётган ҳаётда яшаш яхши эмаслигини таъна қилади.Қачондир руҳий хотиржамлик ва барқарорликка эришишимни билмайман. Бироқ айни дамларда ўзимнинг бахтли эканлигимни биламан. Мен ўз вақтида шундай қарорга келганимдан бахтиёрман. Балким, албатта, бу дунёга нисбатан кўзимни каттароқ очгани учун онамга ташаккур билдиришим жоиз.
Э. Х
