Сукут-жазо...

Баъзида индамасдан, жим кетган маъқул. 

Тушунтириб ўтиришдан маъни йўқ. У одам нималар қилганини ўзи билади. Бўҳтон қилди, сотди, тунади, оёқдан чалди. Муносабатларни давом эттиришда озгина имкон бор бўлса гаплашиб барисини ойдинлаштириш мумкин. Агарда у одам сенга қимматли бўлса. Қолган ҳолларда сўз қотмай индамай кетган маъқул. 

Сўнгра эса бу аҳволдан ажабланганлар саволга тутишади: "Нима гап? Нима бўлди ўзи?" У билан гаплашиб орани очиқ қилишни маслаҳат беришади. Елка қисиб, сизни ғалати ва овсар кимса экан деб атрофга жар солишади. Ҳе йўқ, бе йўқ, аразлаб, муросаи мадорани йиғиштирибсан-а?! Кетибсан, қўнғироқларга жавоб беришни бас қилибсан, сабабсиз блоклабсан. Кейин эса устингдан мағзава ағдаришади. Кейин эса ўзни ҳар хил кўйга солиш шарт бўлмай қолади. 

Улар айнан мана шуни кўтариб, ҳазм эта олишмайди- индамасдан кетиб қолганни. Чунки виждонлари билан якка, ёлғиз қоладилар, уни эса на бўғиб, на алдаб бўлади. 

Чеховда талаб ўғирланган Дайди Девона шунчаки кетди. Ўғри унинг изидан чопди, гапга солмоқчи бўлди, авради... Девона эса момақалдироқ гумбурлаган осмонга қараб, деди: "Сен мени ранжитмадинг. Мени эмас. Парвардигорни ранжитдинг." 

Қачонки жим кетишса, бу энг мудҳиш жазо. Чунки аблаҳ ўзи билан ўзи қолади. Ва осмон билан. Ва алдаш бефойда: ўзни ҳар кўйга йўрғалатиб, буни кўрсатишга кимса ҳам йўқ, кечирим сўрашга ҳам бирор зот йўқ, бироқ бошида ҳам кечирим сўрашмаган. Сўнгра эса бу кеч энди... 

А. Кирьянова