Бир стакан сут

Ўсмир болакай, ғирт етим Ховард Келли жудаям қашшоқ яшарди. У қорнига бир бурда нон ва ўқишига пул топиш учун хонадонларга турли хил буюмларни ташиб етказиш билан шуғулланарди. Кунларнинг бирида унинг чўнтагида бир мири ҳам қолмади. Оч-наҳорликдан силласи қуриганида, яқин уйлардан бирига кириб, егулик сўрамоқчи бўлди. У ниҳоятда бундан тортинаётганди, аммо уйга яқинлашган сайин ундаги иккиланиш йўқолаётганди: садқаи сар, беришса беришар, беришмаса йўқ... У қатъийлик билан қўлини узатиб бир неча марта қўнғироқ тугмасини босди. Лекин эшикни жудаям ёш ва гўзал қизил очганида Говард беихтиёр ўзини йўқотиб гангиди. Аввалги ишончдан унда асар ҳам қолмаганди. Ундан егулик сўрашдан у шунчаки уялаётганди. Ўшанда у ҳаяжондан ўзини зўрға босиб, деди:-Сиздан... бир стакан сув... сўрамоқчи эдим...
Қиз йигитчанинг оч эканини фаҳмлади ва унга каттакон стаканда сут кўтариб чиқди. Ховард уни шошмасдан сипқориб ичди ва сўради:
-Сизга қанча беришим лозим?
-Ҳеч қанча беришингиз шартмас.-жавоб берди қиз.-Ойим менга қилинган яхшилик эвазига ҳеч қачон ҳақ олмасликни тайинлаган.
-У ҳолда сизга чуқур миннатдорчилик изҳор этаман, -деди ўсмир.
Ховард Келли унинг уйидан чиққанида ўзини нафақат жисмонан, маънан ҳам тетик ва бақувват ҳис этди. У ўзига шундай имон келтирганди: ёруғ жаҳонда шундай сахий ва яхши кишилар бор экан, ҳаммаси ажойиб бўлади!
Орадан кўп йиллар ўтди. Кунлардан бири шу шаҳарда истиқомат қилувчи ёш аёл касалликка чалинди. Маҳаллий шифокорлар бу билан нима қилишни билишмасди. Охир оқибат улар аёлни катта шаҳарга, тажрибали мутахассислар ҳузурига тиббий текширувга жўнатишди. Маслаҳат кўригига таклиф этилганлар орасида доктор Ховард Келли ҳам бор эди. Бу аёл келган шаҳар номини эшитганда унинг юзида алланечук илиқлик югурди. У зудликда ўрнидан туриб, аёл ётган палатага йўл олди. Аёл йўлдан ҳориб ухлаётганди. Шифокор хонага секин кириб, уни дарҳол таниди. Ҳа, бу ўша қачонлардир уни бир стакан сут билан сийлаган қизнинг ўзи эди. Унинг касаллик тарихи ва таҳлил натижалари билан танишиб врачнинг юзи зумда тундлашди: "Унинг куни тугаган!" Доктор кабинетига қайтди, ва бир қанча вақт жимгина нимадир ҳақда хаёлга толиб турди. У шу аёл ҳақида, ўзининг унга ёрдам бера олмайдиган даражада ожизлиги, қисматнинг адолатсизлиги ҳақида бош қотирарди. У қанчалар чуқур ўйга ботаркан, нигоҳида шу қадар ишонч қатъийлашарди. Ниҳоят у ўриндиқдан сапчиб турди ва деди: "Йўқ, уни асраб қолиш мумкин бўлган ва бўлмаган барисини қиламан!"
Шу кундан бошлаб доктор Келли бемор аёлга алоҳида эътиборда бўлди. Узоқ саккиз ойлик қаттиқ курашдан сўнг доктор мудҳиш касаллик устидан ғалаба қозонди. Ёш аёлнинг ҳаётидан хавф-хатар чекинганди. Доктор Келли шифохона бухгалтериясидан унинг муолажаси бўйича ҳисоб тайёрлашни сўради. Ҳисобни унга келтиришди, аёл унга даволаш учун кетказилган сарф-харажатлар учун улкан миқдордаги пулни тўлаши лозим эди. Бу бекоргамасди, чунки аёлни нақ нариги дунёдан қайтаришганди.
Доктор Келли ҳисобни қўлига олди, унинг остига нимадир деб ёзди ва ҳисобни палатадаги аёлга олиб бориб беришларини сўради. Аёл ҳисоб варағини очиб қарашга узоқ чўчиди. У энди қолган умри бўйи даволанишга кетказилган пулларни тўлаш учун тер тўкиб меҳнат қилишим керак деб ишонаётганди. Охири у ўзини қўлга олиб қоғозни очди. Биринчи кўзи тушган жой "Тўлансин" деган ёзув ёнидаги қўлбола ҳуснихатда ёзилган сатрлар эди. Унда шундай дейилганди: "Бир стакан сут билан тўлиғича тўланган. Доктор Ховард Келли."
Унинг юзларини қувонч кўз ёшлари сийпалади, юраги туби билан илиқ меҳрга ва миннатдорлик ҳиссига тўлиб тошди.
Ўгит маъносидаги ривоятга ўхшаш мазкур воқеа Инжилдаги закий сўзларни ёдга солади: "Одам нимани экса , шуни ўради. "
Бу зинҳор ривоят ва бадиий ҳикоя эмас.
Доктор Келли (Howard Kelly-1858-1943)- тўқиб чиқарилган шахс эмас, у таниқли терапевт бўлиб,АҚШ Жон Хопкинс Тиббий тадқиқот университети асосчиларидан биридир.
У ҳақдаги бир стакан сут билан боғлиқ воқеа ҳаётда чиндан рўй берган ва бу унинг биографи тарафидан ёзиб қолдирилган.